*** స్టేట్ హోం నుంచి ICDS ప్రాజెక్ట్ వర్కు *** - 53

 *** స్టేట్ హోం నుంచి ICDS ప్రాజెక్ట్ వర్కు*** - 53

స్టేట్ హోంలో సంధ్యగారి దగ్గర పనిచేసే రఘు- “మేడమ్ మీరు ఇలా లోపలికి స్ట్రెయిట్ గా వెళ్ళండి. మీకు ICDS అని బోర్డు కనిపిస్తుంది. అక్కడ రాజ్యలక్ష్మి మేడమ్ మిమ్మల్ని రమ్మన్నారు” అన్నాడు.

నేను రఘు చెప్పిన చోటికి వెళ్ళాను. ప్రాజెక్ట్ RDO రాజ్యలక్ష్మిగారు “మీకోసమే వెయిటింగ్. మాకు తెలుగు చేసే వాళ్ళు కావాలంటే మీ పేరు చెప్పారు” అని కుర్చీచూపించి - “మాది ఐసిడిఎస్ - ఇది చాలా పెద్ద ప్రాజెక్ట్ వర్క్. ఈ ప్రాజెక్ట్ వర్కులో కొన్ని కాన్ఫిడెన్షియల్ వుంటాయి. చాలా జాగ్రత్తగా చెయ్యాలి. పిల్లలకి సంబంధించినది కాబట్టి, మధ్య మధ్యలో ***యునిసెఫ్*** వాళ్ళ పని కూడా చెయ్యాల్సి వుంటుంది” అన్నారు.

***

*** (ICDS- Integrated Child Development Services – assisted by World Bank ). ఇంటిగ్రేటెడ్ చైల్డ్ డెవలప్‌మెంట్ సర్వీసెస్, ప్రపంచబ్యాక్ సహకారంతో భారతదేశంలో చేపట్టిన ఒక ప్రభుత్వ కార్యక్రమం - ఇది 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలకి, తల్లులకు పోషకాహారం, గర్భిణీ స్త్రీలు, వారి పోషక అభివృద్ధి అవసరాలు ప్రీస్కూల్, ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ, రోగనిరోధక శక్తికి కావలసిన ఆహారం అందించడం లాంటి సేవలని అందిస్తుంది. - అంగన్ కేంద్రాలు (AWC లు), అంగన్‌వాడీ వర్కర్స్ (AWW లు), అంగన్‌వాడీ హెల్పర్‌లు (AWH లు) కార్యక్రమాలు వీరి పర్యవేక్షణలో వుంటాయి.****

***

వర్కు మొదలయ్యింది. మధ్యమధ్యలో మీటింగ్స్ కి జిరాక్సులు తీయించడం స్పైరల్ బైండింగ్ పనులతో అస్సలు తీరుబడి లేకుండా అయిపోయింది. వాళ్ళ ఆఫీసుకి కూడా రెగ్యులర్ గా వెళ్ళాల్సి వచ్చేది. స్టేట్ హోం మెయిన్ గేటులోంచి లోపలికి ఒక అర కిలోమీటరు నడవాల్సి వచ్చేది. పిల్లలు ఇంట్లో వున్నప్పుడు వాళ్ళని కూడా తీసుకుని వెళ్ళడం, వాళ్ళు ఆడుకుంటూ వుంటే, నేను పని చూసుకుని రావడం అలవాటయిపోయింది. అయితే -

*** జిరాక్స్, స్పైరల్ బైండింగ్ చేసే షాపు లాల్ బంగ్లా ఎదురుగా *** శ్రియ జిరాక్స్*** - వైట్ పేపర్ ఎ4 సైజుది మంచిది కావాలంటే అక్కడే. క్వాలిటీ జిరాక్స్ కావాలంటే అక్కడ క్యూలో నిలబడాలి. ఎంత డబ్బులు తీసుకున్నా, చాలా మర్యాదగా, ఓపికగా మాట్లాడి పని చేసిపెట్టేవాళ్ళు. ***

*** శ్రియ కాకుండా అమీర్ పేటలో ఈ చివర నుంచి ఆ చివరదాకా వున్న Pancom Business Centre లో ఒకే ఒక్క జిరాక్సు, స్పైరల్ బైండింగ్ షాపు వుంది. ఎస్.ఆర్.నగర్ లో ఒకటి కొత్తగా పెట్టారని విన్నాను. ***

***

*** సంజీవని మాసపత్రిక ***

ఈ మీటింగ్ పనులు కాకుండా - మాతాశిశు సంరక్షణ కోసం *** సంజీవని మాసపత్రిక*** ప్రారంభించారు. స్పెషల్ ఎడిషన్ న్యూస్ పేపరు సైజులో వుండేది. వాళ్ళకి కావలసిన డిజైన్ లో సెట్ చేసి చూపించాను. టైం కలిసి రావాలి కదా... ఎందుకంటే అప్పుడప్పుడప్పుడే టెక్నాలజీ పుంజుకుంటోది. వాళ్ళు చాలా సంతోషించారు. వాళ్ళు దాన్ని డైరెక్ట్ ప్రింట్ కి ఇచ్చెయ్యచ్చు. అయితే దానికి బొమ్మలు వెయ్యడానికి ఆర్టిస్టు కావలసి వచ్చింది. ఒకతను వేస్తానన్నాడు కానీ, అతని రేట్లు, టైము వీళ్ళకి నచ్చలేదు.

“నాగలక్ష్మి ఇన్ని పనులు చేస్తున్నారు కదా! బొమ్మలు కూడా మీరే ఎందుకు వెయ్యకూడదు ప్రయత్నించండి” ఉన్నతాధికారి రషీద్ అన్నారు.

నేను సరే ప్రయత్నిస్తానని చెప్పాను. వాళ్ళు ఎలాంటి లోగోలు కావాలి, ఎక్కడెక్కడ ఎలాంటి బొమ్మలు కావాలో చెప్పారు. యాపిల్ కంప్యూటర్లో *** ఫ్రీ హాండ్*** అని వుంది. దాంట్లో వాళ్ళు అడిగిన బొమ్మలన్నీ గీశాను.

*** ***

*** ఫోటోలలో ఉన్న బొమ్మలు ***

‘మీనా’ సంచి తగిలించుకున్న బొమ్మ - సీతాకోకచిలుకలతో ఉన్న మీనా బొమ్మ ***యూనిసెఫ్*** వాళ్ళు ఐడియా ఇస్తే గీశాను.

***పాపాయిని ఎత్తుకున్న అమ్మబొమ్మకోసం, సంచి తగిలించుకున్న పాప బొమ్మ కోసం చాలా కష్టపడ్డాను. వాళ్ళు కొద్ది కొద్ది మార్పులు చెప్పేవారు. ఈ రెండింటికి ఒక రెండు రోజులు టైం పట్టింది. ***

*** సంజీవనిలో మీకు ఫోటోలలో కనిపిస్తున్న ప్రతి బొమ్మా నేను కంప్యూటర్ లో గీసినదే. ***

మొత్తానికి సంజీవని పేపరు ప్రతి నెలా రకరకాల బొమ్మలతో చక్కటి రూపాన్ని సంతరించుకుంది. ముచ్చటగా వున్న ఆ పేపరు చూసి సంచాలకులు దమయంతి (ఐఎఎస్) గారు చాలా మెచ్చుకున్నారు. రెండుసార్లు ఆవిడని కలిశాను కూడా. RDO లైన రాజ్యలక్ష్మిగారు, శ్యామ సుందరిగారు ఈ వర్కు వాళ్ళే చూసుకునేవారు. మా ఇంటికి కూడా వస్తుండేవారు.

మా పిల్లలు చాలా చిన్నవాళ్ళు. వాళ్ళని తీసుకుని ఐసిడిఎస్ కి వెళ్ళాల్సి వచ్చేది. ఆఫీస్ లో వాళ్ళు నా పని పూర్తయ్యేవరకూ పిల్లలతో కాలక్షేపం చేసేవారు. అప్పటికే పిల్లలు నాతో వచ్చి చాలా విషయాలు తెలుసుకునేవారు.

*** ఎదురు చూడని సవాల్ ***

ప్రపంచ బ్యాంక్, ఐసిడిఎస్ ల స్పెషల్ కాన్ఫరెన్స్ ఒకటి ఉందని చెప్పి దానికి కావలసిన మేటరంతా కొంత చేస్తూ వుండమని నాకిచ్చారు. మిగిలినది మేము వచ్చి ఇస్తామని చెప్పారు. ఆ మీటింగులు మూడు రోజులు ఉంటాయి కాబట్టి ఇంగ్లీషు, తెలుగు రెండూ అర్జంటే. రాత్రి 8 గంటలకి రషీద్ గారు, రాజ్యలక్ష్మి గారు వచ్చారు. మేము పక్కన కూచుని చెప్పేస్తాం అయిపోతుంది అన్నారు. నేను ఎంత సేపు చేస్తానులే అనుకున్నాను.

రషీద్ గారు పదకొండు గంటల వరకు వుండి వెళ్ళిపోయారు. రాజ్యలక్ష్మిగారు పక్కనే కూచుని చెప్తున్నారు. రాత్రి 1 అయ్యేసరికి నేను తూలిపోతున్నాను. ఆవిడ మధ్యలో నన్ను తట్టి లేపుతూ నేను చేసేది సరిగ్గా వస్తోందా రావట్లేదా అని చూసుకుంటూ నాకు నిద్ర రాకుండా పాటుపడుతూ మొత్తానికి తెల్లారగట్ల 6 గంటలకి వర్కు పూర్తి చేసుకుని తీసుకుని వెళ్ళారు. ఒకరోజయితే మా ఇంట్లోనే చాప ఇమ్మని కంప్యూటర్ రూంలో పడుకున్నారు. ఒక గంట సేపు పడుకుని పిల్లలని స్కూలుకి పంపించి, మళ్ళీ పనిలో పడ్డాను. మా వారు ప్రింట్స్ తియ్యడంలో సాయం చేసేవారు. ఆయన పొద్దున్నే వెళ్ళిపోవలసి వచ్చేది.

*** మొండిచెయ్యి చూపించిన జిరాక్స్ మహానుభావుడు ***

ఇదిలా వుంటే - రేపు మీటింగ్ చివరి రోజు నేను ఒక పన్నెండు స్పైరల్ పుస్తకాలు కావాలన్నారు. మేటరంతా ముందు రోజు చేసినది జిరాక్స్ తీయించి, స్పైరల్ చేయించాలి. జిరాక్స్ కి డిమాండ్ బాగా వుండడంతో మా ఇంటి ఎదురుగా ఉన్న అబ్బాయి “మేడమ్ నేను జిరాక్స్ పెట్టాను. మీకు అర్జంట్ ఏమైనా వుంటే తీసి ఇస్తాను” అన్నాడు. అమ్మయ్య జిరాక్స్ కి అయినా ఎక్కడికీ వెళ్ళక్కరలేదు అనుకున్నాను.

సాయంత్రం మొత్తం పన్నెండు కాపీలకి కావలసిన పేపర్లు ఇస్తే రాత్రి లేటయినా తెచ్చి ఇస్తాను అన్నాడు. నేను పొద్దున్న 10.30కి వాళ్ళకి పుస్తకాలు అందించాలి. సరే అని నిశ్చింతగా పడుకున్నాను. కానీ ఎవరినీ పని విషయంలో తొందరగా నమ్మే అలవాటు లేదు. రాత్రి 12 అయ్యింది అతను రాలేదు. ఎలాగో ఒక రెండు గంటలు నిద్రపోయాను. పొద్దున్నే 5 గంటలకి వెళ్ళి బెల్ కొట్టాను. నిద్రతో తూలుకుంటూ వచ్చాడు. నేనేమీ చెయ్యలేదు మేడమ్. కరంటు పోయిందని అబద్ధం చెప్పి సగం మాత్రం తీసిన పేపర్లు నా చేతిలో పెట్టాడు. ఆ టైములో అతన్ని తిట్టే ఓపిక కానీ, దెబ్బలాడే టైం కానీ లేదు.

ఇంటికి వచ్చాను. అప్పటికి 6 గంటలయ్యింది. మా అమ్మాయిని లేపి “నేను ఎస్ ఆర్ నగర్ లో ఎవరో జిరాక్స్ పెట్టారుట. వాళ్ళు పొద్దుటి నుంచీ వుంటాడుట. నేను వెళ్ళి ప్రింట్స్ తీసుకుని వస్తాను. మీరు ఇంట్లో వుండండి” అన్నాను. “అమ్మో… నువ్వు ఒక్కదానివీ వెడతావా మేము వస్తాం, ఒరేయ్ చిన్నూ లేవరా అమ్మకి సాయం వెడదాం” అని వాడిని లేపేసింది. పాపం మంచి నిద్రలో ఉన్న వాడు ఏమీ అర్థం కాక లేచి కూచున్నాడు.

ఏమిటో వాళ్ళు నాకు సాయమో, నేను వాళ్ళకి సాయమో కూడా ఆలోచించే టైము లేదు. పేపర్లన్నీ ఒక కవర్ లోనూ, వాడిని చంకలోనూ ఎత్తుకుని అమ్మాయిని తీసుకుని బయటికి వచ్చి రిక్షా వుంటే ఎక్కి ఎస్ ఆర్ నగర్ వెళ్ళాను. మొత్తానికి జిరాక్స్ షాపు ఓపెన్ చేసి వుంది. అక్కడ కావలసిన మిగిలిన సగం ప్రింట్స్ తీసుకుని ఇంటికి వచ్చాను. అవన్నీ ఆర్డర్ లో పెట్టాలి. నేను కాఫీ తాగి, పిల్లలకి పాలు కలిపిచ్చాను.

నేను ఆర్డర్ లో పెట్టుకుంటుంటే మా అమ్మాయి నాకు కావలసిన సీరియల్ ఆర్డర్ లో గబగబా పెట్టి ఇచ్చింది. అంత చిన్న పిల్ల వీణా పెద్ద వాళ్ళలా సాయపడుతుంటే నాకు ఆశ్చర్యం వేసింది. తను పెట్టిన వాటిలో ఎక్కడా ఒక్క పొరపాటు కూడా లేదు. అప్పటికి టైం 8 గంటలయ్యింది. వాళ్ళకి తినడానికి ఏవో పెట్టి, నేను గబగబా రెడీ అయ్యి ఆఘమేఘాల మీద అమీర్ పేట వెళ్ళాను. అప్పటికి ఉ. 9.00 గంటలు. స్పైరల్ బైండింగ్ అతనికి ముందు రోజే చెప్పాను. అవసరమైతే వస్తాను అని. అప్పుడే ఓపెన్ చేసిన అతను ఒక అరగంటలో గబగబా పుస్తకాలు తయారు చేసి ఇచ్చాడు.

అమ్మయ్య అని గట్టిగా ఊపిరి తీసుకుని, ఆ పుస్తకాలతో ఐసిడిఎస్ కి వెళ్ళాను. నాకోసం శ్యామసుందరి, రాజ్యలక్ష్మిగార్లు ఎదురు చూస్తున్నారు. అప్పటికే శ్యామసుందరిగారు తెగ టెన్షన్ పడుతూ ఉన్నారని రాజ్యలక్ష్మి గారు చెప్పారు. ఆవిడ ఆ పుస్తకాలు తీసుకుని, “చూశావా…! శ్యామా! నాగలక్ష్మి పుస్తకాలు తెస్తుంది అంటే నువ్వు తెగ కంగారు పడ్డావు” అని, “చాలా థాంక్స్ నాగలక్ష్మీ! మీరు రేపొకసారి ఆఫీసుకి రండి మీకు ఇంకెంత ఇవ్వాలో లెక్క చూద్దాం. బిల్లు పెట్టేసుకుందురుగాని” అన్నారు.

“అమ్మయ్య పని విజయవంతం, మనం ఇంటికి” అనుకుంటూ ఇంటికి వచ్చేశాను. ఆరోజు పిల్లల స్కూలు డుమ్మా… వాళ్ళని తీసుకుని సత్యం థియేటర్ లో సినిమా చూసి, అమీర్ పేట స్వాతి హోటల్లో భోజనం చేసి, మా వారు ఇంటికి వచ్చే టైం కి ఇంటికి వచ్చేశాం.

ఇలా చేసిన ఐసిడిఎస్ వర్కు నాకు చాలా డబ్బులు సంపాదించి పెట్టింది. ఒకసారి 20వేలు ఒకేసారి చేతిలోపడింది. అది చాలా ఎక్కువ. అప్పట్లో వీణాధరీ గ్రాఫిక్స్ పేరుతో కెనరా బ్యాంక్ లో కరెంట్ అకౌంట్ వుండేది. ఎప్పుడూ నిండుగా డబ్బులు వుండేవి. చేసేవన్నీ గవర్నమెంట్, పెద్ద పెద్ద సంస్థల పనులే కావడంతో చెక్కులే ఇచ్చేవారు.

ఒక విషయం ఆశ్చర్యం నేను మా ఊరు తాడేపల్లి గూడెంలో స్కూలులో చేసిన కొద్ది రోజులలో ఐదవ తరగతిలో నా స్టూడెంట్ గా ఉన్న అబ్బాయిని అక్కడ ఉద్యోగస్థుడుగా చేస్తున్నాడు. ఒకరోజు నేను ఆ ఆఫీసుకి రావడం చూసి ఆశ్చర్యపోయాడు. మేష్టారండీ (ఊళ్లో అప్పుడు ఆడయినా మగయినా మేష్టారు అనే అనేవారు.) అంటూ ఎన్నో కబుర్లు చెప్పాడు. నాకూ చాలా సంతోషమేసింది. తర్వాత ఊరెళ్ళినప్పుడు తన ఫ్రండ్స్ అందరికీ చెప్పాడుట.